Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının yaşadığı Schengen vize krizi sistematik bir hale geldi. Yüksek ret oranları, istenen çok sayıda belge, uzun bekleme sürelerinden sonra şimdi de vize başvurusu yapabilmek için randevu bulamama sorunu başladı.
Ancak sorun sadece Türkiye’yle sınırlı değil…
BBC World Servisi’nden
Amira Mhadhbi, Schengen’de yaşanan sorunların peşinde düştü ve muhataplarıyla konuştu.
‘İki ay boyunca denedim’
Yazan'ın uzun zamandır beklediği aile buluşması için geçen yıl İtalya'ya gitmesi gerekiyordu.
Ancak Londra'da okuyan 20 yaşındaki Suriyeli, bir Avrupa ülkesine gitmek için gerekli olan Schengen vizesi randevusu almayı başaramadı.
"İki ay boyunca denedim" diyor BBC'ye, randevu alınan web sitesine gece yarısı bile girdiğini ekleyerek. "Sabaha karşı 04.00'te, 05.00'te denedim ama randevu saati bulamadım."
Sonunda pes etti ve ailesiyle görüntülü konuşmakla yetinmek zorunda kaldı.
Randevu günü ve saati bulmak konusunda sorun yaşayan binlerce insandan biri Yazan.
Para karşılığında hızlı rezervasyon
Facebook ve Telegram gruplarında, Quora gibi internet forumlarında randevu bulmak için tavsiye veren insanlar var ve bunu para karşılığında yapıyorlar.
Randevu bulabilmek için karaborsaya başvurmak ve hızlı bir şekilde rezervasyon yapabilmek için yazılım geliştirmek, Schengen Bölgesi'ndeki 29 ülke için vize alma mücadelesiyle sıkça gündeme geliyor.
Covidle bozulan denge
Covid pandemisinin ardından, uluslararası seyahatlere olan talep tekrar arttı.
Avrupa Birliği (AB) 2023'te 10 milyon Schengen vizesi temin etti. Bu sayı 2022'de 7,3 milyondu.
Birleşmiş Milletler (BM) Turizm ofisine göre 2024'ün ilk üç ayında 285 milyon turist uluslararası seyahat gerçekleştirdi. Geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre yüzde 20 daha fazla.
Schengen vizesi başvuruları, Avrupa hükümetleri adına bazı aracı kurumlar tarafından düzenleniyor. Başvuru sahiplerinden belge ve biyometrik verileri bu kurumlar topluyor.
TLSContact ve VFS Global isimli iki aracı ajansla iletişime geçildiğinde internet sitelerindeki randevu aralıklarının, temsil ettikleri ülkelerin konsoloslukları tarafından belirlenip kontrol edildiğini söyledi.
AB Komisyonu sözcüsü Christian Wigand BBC'ye, Covid seyahat kısıtlamalarının bazı ülkeleri personel sayısını azaltmaya ve aracı şirketlerle olan sözleşmeleri iptal etmeye zorladığını, bunun da onları artan taleple başa çıkma konusunda daha az donanımlı hale getirdiğini söyledi.
AB Komisyonu'nun, randevu bekleme sürelerini azaltmak için, başvuruları işleme koyacak daha fazla personel almak amacıyla yakın zamanda yapılan 10 euro'luk vize ücreti artışı da dahil olmak üzere önlemler aldığını da belirtti.
‘Vize alışverişi’
Seyahat eden kişilerin vize başvurusunu Schengen bölgesinde gidecekleri ülkeye, birden fazla Schengen ülkesini ziyaret edeceklerse seyahatleri boyunca en uzun süre kalacakları ülkeye yapmaları gerekiyor.
Bazı ülkelerin konsolosluklarına diğerlerine göre daha fazla başvuru olması nedeniyle, pek çok kişi, bazılarının "vize alışverişi" olarak tanımladığı bir yöntemi kullanarak vize almak için yüksek maliyetli mesafeler kat ediyor.
Hindistan Seyahat Acenteleri Federasyonu Başkan Yardımcısı Anil Kalsi, "İnsanlar hızla vize randevusu alabildiği herhangi bir ülkeyi seçmek zorunda kalıyor" diyor.
Randevu veren ülke aranıyor!
Bazı kişiler, AB kurallarına uymak için, esas gitmek istedikleri yerin yanı sıra daha fazla vize randevusu bulunan başka bir ülkeyi de ziyaret ederek daha fazla para harcıyor.
Bu yöntem genellikle randevu eksikliğine bir yanıt olsa da AB Komisyonu'ndan Christian Wigand bunun bekleme sürelerinin artmasına neden olan bir faktör olduğunu söylüyor.
Geçen yıl randevu sıkıntısı sorulduğunda, Londra'daki Fransa Büyükelçiliği, kapasitedeki büyük artışın vize alışverişini teşvik edeceğini söylemişti.
Ancak çoğu kişi için bu çok pahalı ve zaman alıcı ve karaborsa için bir fırsat yaratıyor.
Karaborsa 'botları'
Londra'da yaşayan Mısırlı Nirvana, arkadaşının İtalya'daki düğününe gitmek için kara borsada vize randevusuna 100 pound (yaklaşık 130 dolar) ödediğini söylüyor.
Arkadaşının tavsiyesiyle kullandığı platformun "bot" kullanarak, para karşılığında başkaları adına randevu alabildiğini söylüyor:
"Dostları ve akrabalarının çoğu düğünü, zamanında vize randevusu alamadığı için kaçırdı."
Robot kelimesinin kısaltması olan "bot", insan faaliyetini çok daha yüksek hız ve frekansta taklit eden bir bilgisayar programı. Karaborsa acenteleri bunları, randevular açılır açılmaz toplu rezervasyon yapmak için kullanıyor.
Üç ay boyunca bir konser için Hollanda'ya gitmek üzere Londra'da randevu ayarlamaya çalışan Lübnanlı Sirene, VFS Global sitesinde randevu oluştuğunda kendisine bildirim gönderecek bir botu indirmek için 30 pound ödedi.
26 yaşındaki kadın, bunun kişisel verilerini bir karaborsa acentesiyle paylaşmaktan daha güvenli bir seçenek olacağını umuyordu.